Οργάνωση και Διοίκηση Λιμένων

Η έκφραση του όρου λιμάνι, λιμενικό τερματικό ή λιμενική επιχείρηση δεν έχει πάντα και για το καθένα/μια κοινή αποδεκτή σημασία. Πολύ δε περισσότερο που αυτές οι έννοιες μεταβάλλονται δυναμικά στο πέρασμα του χρόνου, ενσωματώνοντας τα δυναμικά χαρακτηριστικά της εξέλιξης των δεδομένων του PESTEL.
Προς τούτο συζητούμε και αποσαφηνίζουμε τους όρους αυτούς προσδιορίζοντάς τους με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια.

Στοχεύει στην εκπαίδευση των σπουδαστών στις βασικές έννοιες περιγραφής και κατανόησης του φαινομένου της εποχής μας που είναι η αυξανόμενη εξάρτηση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής μας ζωής από τις μεταφορές. Η συνολική κατανόηση της διεύθυνσης ενός ανταγωνιστικού και αποδοτικού λιμανιού είναι φυσικό να περνάει μέσα από την κατανόηση του κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος.

Εξετάζεται η σχέση των λιμένων με το αστικό, οικονομικό και ευρύτερο οικονομικό, κοινωνικό αλλά και φυσικό περιβάλλον, έτσι όπως αυτό διαμορφώνεται από την ολοένα αυξανόμενη διεθνοποίηση τομέων των μεταφορών, με βάση τις εξελίξεις στο διεθνή χώρο και αυτές στην έρευνα την τεχνολογία την πληροφορική κλπ.. με βάση αναφοράς την ΕΕ.

Εντάσσει τη λιμενική βιομηχανία μέσα στα πλαίσια της θαλάσσιας οικονομίας και επιχειρεί να εντάξει τις λιμενικές δραστηριότητες με τέτοιο τρόπο ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Καταγράφουμε τη πραγματικότητα της ευρωπαϊκής λιμενικής βιομηχανίας και το ρόλο στις μετακινήσεις πολιτών και εμπορευμάτων. Τη σημασία των λιμένων και τις επιπτώσεις στην οικονομία, την απασχόληση και την εφοδιαστική αλυσίδα. Αναγνωρίζουμε έτσι και το γεγονός ότι το κόστος και η ποιότητα των λιμενικών υπηρεσιών αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και δια μέσω του συγκεκριμένου κανονισμού επιχειρείται μια προσπάθεια Ρύθμισης της λιμενικής βιομηχανίας σε επίπεδο Ευρώπης.

Η μελέτη των προσδιοριστικών παραγόντων της Ζήτησης και της Προσφοράς για το “Λιμενικό Προϊόν” αποτελεί βασικό πυλώνα αυτής της Ενότητας. Τα διαφορετικά μοντέλα οργάνωσης  της παραγωγής αυτού του ιδιότυπου προϊόντος και τα χαρακτηριστικά των φορέων της Ζήτησης και Προσφοράς αποτελεί βασικό θέμα συζήτηση στην Ενότητα αυτή.

Σκοπός αυτής της Ενότητας είναι να περιγράψουμε τα χαρακτηριστικά του ελληνικού λιμενικού συστήματος, την προσαρμογή του στις απαιτήσεις των διεθνών μεταφορικών συστημάτων, την εναρμόνισή του με τους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς και να καταλήξουμε σε κάποιες προτάσεις για την οργανωτική του αναδιάρθρωση.

Ασχολούμαστε με το Λιμενικό Management, πως αυτό έχει εξελιχθεί και πως προβλέπεται να εξελιχθεί μέσα στο διεθνές περιβάλλον και στις μεταβαλλόμενες τάσεις στις μεταφορές και το εμπόριο. Αναφερόμαστε σε μια αγορά με έντονα χαρακτηριστικά του ολιγοπωλίου και ταυτοχρόνως του ολιγοψωνίου. Η πραγματικότητα των οργανωσιακών λιμενικών μοντέλων σχετίζεται άμεσα με την εξέλιξη των θεωρητικών αναζητήσεων στα πλαίσια της οργανωσιακής θεωρίας για τη μετάβαση από το φορντισμό σε συστήματα Διοίκησης Ποιότητας. Η ανάδειξη των διοικητικών προβλημάτων στα σύγχρονα λιμάνια αποτελεί σημείο αυτής της συζήτησης.

Σε δεύτερο στάδιο θα αναφερθούμε στο Λιμενικό Σχεδιασμό. Με χρήση της μεθοδολογίας PESTEL θα επιχειρήσουμε βασικά επίπεδα σχεδιασμού, προκειμένου ο σπουδαστής να κατανοεί τις αλληλεπιδράσεις των κοινωνικο-οικονομικών δεδομένων των μεταφορών στη σχεδιαστική διαδικασία για τη λιμενική δραστηριότητα.

Επιχειρούμε α αναδείξουμε μια ενιαία μεθοδολογία Λιμενικού Σχεδιασμού στα διαφορετικά επίπεδα Λιμενικού Σχεδιασμού. Από αυτό στο επίπεδο βάσης που αφορά στο σχεδιασμό της βάσης που παράγει ενδιάμεσο λιμενικό προϊόν, στο επίπεδο λιμενικού τερματικό, σε αυτό του λιμένος ως σύνολο μέχρι τον λιμενικό σχεδιασμό για όλα τα λιμάνια και τερματικά που διαθέτει μια γεωγραφική περιοχή ή διοικητική ενότητας μιας χώρας για προσεγγίσουμε την εθνική πολιτική για τα λιμάνια και όσον αφορά τις ευρωπαϊκές χώρες εναρμονισμένες με τις πολιτικές της Ε.Ε. για τις μεταβορές και την λειτουργία του λιμενικού συστήματος.

Ο όρος εναρμόνιση είναι κλειδί για να κατανοήσουμε τη σχέση και την προσαρμογή των δεδομένων μεταξύ των διαφορετικών αυτών επιπέδων λιμενικού σχεδιασμού.

Σε αυτή την Ενότητα αναδεικνύουμε και καταγράφουμε τις Τάσεις στις οργανωσιακές αντιλήψεις που διαμορφώνονται στη λιμενική βιομηχανία με βάση την προσαρμογή της στις απελευθερωμένες αγορές των μεταφορών. Επιχειρούμε την καταγραφή της ανάγκης για το λιμενικό marketing, για τις αντιλήψεις και τα συστήματα διοίκησης ποιότητας στη λιμενική βιομηχανία και για την εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στο τομέα στην ολοκληρωμένη πλέον μετάβαση στη μεταφορντική εποχή για τα ανταγωνιστικά λιμάνια.

Σε αυτή την Ενότητα εντοπίζουμε τις διαχρονικές σχέσεις και αντιθέσεις που έχουν καταγραφεί μεταξύ των περιφερειών ή και των πολεοδομικών συγκροτημάτων με το λιμάνι που αναπτύσσει παραγωγική δραστηριότητα στη περιοχή τους. Οι σχέσεις αυτές είναι μεταβαλλόμενες στο πέρασμα των χρόνων άλλοτε υπέρ του λιμένος και άλλοτε υπέρ του πολεοδομικού συγκροτήματος. Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε πως η έννοια της πόλης-λιμανιού, ως σύστημα που λειτουργεί στη βάση της συνέργιας, συνοψίζει ιδανικά την λογική και το αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ της πόλης και του λιμανιού της, το οποίο όμως μπορεί να αποδώσει καρπούς µόνο αν τα δύο μέρη συμφωνούν σε ένα καθαρό πλαίσιο για τις οικονομικές, πολιτισμικές και χωροταξικές τους σχέσεις.